Sınav Kaygısı
Adına sınav kaygısı diyorlarmış öğrencilerin hayatını zehir ediyormuş, bu sınav kaygısı canavarından öğrencilerin çoğu şikâyetçiymiş, ben çok aradım bu canavarı bir bulayım da ona nedir bu öğrencilere çektirdiğin diye sorayım. Ama bir türlü bulamadım öğrencilerin çoğu biliyor tanıyor bu sınav kaygısını bana gelen öğrencilerin çoğu da şikâyetçi Aramalarım sonucunda ve en sonunda buldum sınav kaygısını; parçalanmış birçok öğrencinin aklının bir köşesine yer etmiş. Biraz tanıyayım dedim sınav kaygılarıyla beraber gezen öğrencilerle konuştum ve ne göreyim bu sınav kaygısı falan değil bu öğrencilerin düşüncelerinin korku üzerine kurulmasısonucu ortaya çıkan bir yanılgı, çoğu sınav geçtikten sonra zaten hemen unutuyormuş bu sınav kaygısını ta ki bir dahaki sınava kadar. Öyleyse sınav kaygısı uykuya yatmış olmalı ama o yok ki nasıl uyur; o zaman şu olabilir sınavdan sonra kaygılanacak bir şey kalmadığı için öğrenciler rahatlıyor. Sınav kaygısını ararken sınav kaygısını anlamak için bir sürü sorular sordum kendime. İlk önce şunu sordum ne diyorlar bu duruma tabiî ki sınav kaygısı. Yani buradan ben şunu mu anlamalıyım bu kişi sadece sınavlar olduğunda kaygılanıyor ve kaygının sebebi sınav. Ya da şunu mu anlamalıyım kişi zaten kaygılı hayatının çeşitli aşamalarındabaşarı veya başarısızlık üzerine yapılanmış bir benliği var ve sınav yaklaştığında kaygı giderek artıyor. Ve ya şu da olabilir kişinin çok fazla kendini rahatsız eden kaygısı yok fakat çevre (aile, okul, dershane, arkadaşlar) sınav hakkında çok kesin ifadelerle ve hayatının devam ettirmek için gerekli ve geçilmesi gereken onu yenemezsek veya başarılı olamazsak her şeyin son noktası olarak sürekli davranışları konuşmaları ve vücut diliyle bize mesajlar veriyor ve bizde buna kendimizi kaptırıp kaygılanmaya başlıyoruz. Tabi burada ayırıcı nokta kendimizi, potansiyelimizi, yapabileceklerimizi iyi tanıyor kendimize güveniyor amacımızı belirlemiş isek bunlar pek te bizim üstümüzde etki etmiyor. Ama kendi kararlarımı vermede yeterince tecrübe edinmemiş kendimizi istek arzu potansiyel becerilerimizi yeterince tanımıyor kendimizden çok başkalarına güveniyorsak bu telkinler üzerimize ağır bir yük gibi geliyor ve bizi ezip bitiriyor.
Sınav kaygısı denilen şey ne zaman ortaya çıkıyor. Cevap sınav söz konusu olduğunda.
Peki, bu sınav ne ifade ediyor; Bu sınav başarı ve başarısızlığı belirleyecek, kişinin başarılı bir insan mı yoksa başarısız bir insan mı olacağını belirleyecek başarılı olursa arzuları istekleri çevrenin beklentileri karşılanacak başarısız olursa tam tersi olacak. Madem öyle hayatta tek bir sınav mı olacak yoksa hayatın çeşitli aşamalarında çeşitli sınavlar yani başarılı olur muyum başarılı olacak mıyım sorusu hep var olacak..
Peki, başarılı olmayı bu kadar istemeye yol açan ve başarılı olmaktan başka çare olmadığını kişiye düşündüren ve başarının sadece bir yolu olduğu düşüncelerini oluşturan etkenler nelerdir. Bu etkenler bizim çevreden ve yaşantılarımızdan elde ettiğimiz deneyimlerle alakalıdır. Hepimiz statlardaki taraftar portresini biliriz, takım yenerse alkışlarlar takım yenilirse ise vay hallerine, bunun sınavla ne alakası var diyebilirsiniz aslında tam da sınavla alakalı çünkü ikisinde de başarı ve başarılı olma hakkındaki düşünce şekli aynı. Önemli olan çalışmak mücadele etmek, yapılan işi sevmek değil önemli olan başarmak başarmaktan başka yolun olmadığı, başarırsa değerli olacağı, sadece başarılı olursa insanlar, toplum tarafından sevileceği düşüncesi. Birçoğunuz sorabilir başarmak önemsiz mi diye tabiî ki önemli fakat başarma tek hedef olunca arada yapılması gereken çalışmalar güme gider.
Amaç iyi bir iş yapmak iyi mücadele etmek elinden gelen potansiyellerinin çerçevesinde en iyisini yapmak, yaptığı işten zevk almak ilk önce yaptığı işe odaklaşmak, yapabileceklerinin farkında olarak kendi yapabilirliğini, potansiyellerini, becerileri sevmek, kendini sevmek olursa başarı zaten gelecektir. Kişi matematikte bir problem çözerken sınavda başarılı olmak, sınavı kazanmak için problemi okursa stres kaçınılmazdır ve o problem çözülürken dahi akılda problemi nasıl çözebilirim yerine acaba başarılı olabilir miyim düşüncesi olacaktır ki bu düşünce kişinin probleme odaklaşması önünde engeldir.
Araştırmacılar, sınav başarısının düşmesinde endişe faktörünün etkisinin, yoğun fiziksel uyarıma oranla daha fazla olduğunu belirtmektedirler. Çünkü sınav kaygısının sınav sırasında yarattığı olumsuz ve ketleyici etkinin odağı dikkat mekanizmasıdır. Kişinin, potansiyelini ortaya koyabilmesi için sınav sırasında dikkatinin tümünü sınav sorularına yöneltmesi gerekir. Ancak sınav kaygısı yüksek olan kişilerin yaşadığı endişe, dikkatin bölünmesine ve sınavla ilgili olmayan şeylere yönelmesine neden olur. Öğrenci, dikkatini sınava vermekte güçlük çeker ve dikkat, sınav soruları ile kişinin kendi performansına ilişkin yorum ve değerlendirmeleri arasında bölünür. Bir süre sonra öğrenci, dikkatinin çoğunu akademik başarısıyla ilgili olumsuz yorum ve değerlendirmelere yöneltir. Başarısından kuşku duyar ve diğerlerinin kendisinden daha üstün performans göstereceğini düşünür. Böylece sınava odaklanması gereken zihinsel enerji, hedefinden uzaklaşıp dağılır ve öğrencinin gösterdiği performans, potansiyelinin çok altına düşer
Aklınızda sınav varken yeterince iyi ve motive olmuş olarak çalışamazsınız
. Sınav kaygısında insanın zihnindedir, düşünce şeklinizdedir, olaylara, durumlara, problemlere, hayata verdiğiniz anlamdadır. Bize bir şeyler söylendiğinde, bir şeyler gördüğümüzde, duyduğumuzda, bir şeyler yaşadığımızda, deneyimlerimiz olduğunda bizler bu söylenenlere, görüp duyduklarımıza, yaşadıklarımıza, deneyimlerimize sürekli anlamlar veririz. İyi-kötü-güzel-çirkin-yararlı-yararsız-zor-kolay-önemli-önemsiz
Ne yapabileceğini bilen sınırlarını becerilerini becerisizliklerini bilen, kendini seven kendine yapabileceklerine güvenen kişiler neden kaygılanır. Karşılarına yapabileceklerine inandıklarından daha fazlası çıktığında, eğer yapabileceğinizi düşündüğünüz noktanın üzerinde bir hedefiniz var ise kaygınız artacaktır. Yapabileceğiniz noktanın ne olduğunu size düşündüren yaşantılar nedir.
Sınav kaygısı denen canavarını parçalayalım
Zamanı küçük parçalara bölerek her parçaya hedef koyun 1 saatlik hedef haftalık hedef aylık hedef eğer en sonunu düşünürseniz bu küçük hedefleri yapmayı kaçırırsınız. Bir bina yaparken önce çatıyı düşünürseniz kaygınız oluşmaya başlar acaba çatıyı ne tutacak direkleri tuğlaları sıvayı yapabilecek miyim. Acaba çatı güzel olacak mı istediğim gibimi olacak . Çatıyı düşünmek çatıya gelene kadar motive olup çatının sağlam olması için gerekli olan işleri yapmamı aksatır böyle olunca da çatının iyi olmayacağını düşünmeye daha fazla başlarız yeterince iyi tuğla öremedik deriz çünkü tuğla örerken de çatı düşünmüşüzdür.
Sınavı sınav zamanı konuşun aranızda sınav dan çok ne öğrendiğinizi konuşun sınava değil öğrenmeye odaklaşın, Sizinle sınav hakkında konuşmaya çalışan arkadaşlarınızla ne öğrendiğiniz nasıl öğrendiğiniz konusunda konuşun onu da bu tür konuşmalara teşvik edin
ErkanYILMAZ
Psikolojik Danışman